روز گلونی 1402 مبارک + راهنمای خرید
روز گلونی مبارک!
گُلوَنی، سربندی باستانی است که زنان قوم لر به‌شکل خاصی به سر می‌کنند و بخشی از پوشش زیبای زنان و مردان لرستان است. نسل جدید، از نوع کوچک آن به‌عنوان روسری استفاده می‌کند. این روسری با طرح زیبای سنتی، بین دیگر دختران ایرانی هم طرفدار زیادی دارد و یکی از سوغات‌های لرستان است.
26 اردیبهشت: روز گلونی
ایده اول انتخاب روزی برای بزرگداشت گلونی از رضا ساکی است. او که ایده‌ی اولیه‌ی روز «روسری لری گُلوَنی» را مطرح کرده است در مصاحبه ای اینطور گفته که:
«وقتی مادربزرگم فوت کرد؛ دیدم نسل این آدمهایی که روسری را به صورت سربندی و بومی می‌بندند در حال از بین رفتن است. چون من نوه پسری بزرگش بودم این گلونی به من ارث رسید. وقتی آن را در دست گرفتم، خیلی رویم تاثیرگذاشت و به خودم گفتم اگر کاری نکنم، این روسری فراموش می‌شود. ایده‌ای در ذهنم شکل گرفت برای پاسداشت این روسری ۳ هزارساله که یک مولفه فرهنگی مهم برای لرهاست. برای زنده نگه داشتن این فرهنگ، روز ۲۶ اردیبهشت را انتخاب کردیم.»
به این ترتیب در 18 شهریور ۹۷ گلونی در پرونده‌ای با نام «سفیران صلح و دوستی و شیوه‌های سنتی بستن گلونی در میان زنان و مردان قوم لک» در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسید.
چندین سال است که جشن گلونی « Golvani » در روز ۲۶ اردیبهشت ماه در قلعه تاریخی فلک الافلاک خرم آباد برگزار می شود. در این جشن موسیقی زنده اجرا و غرفه های ارائه غذاهای محلی و سوغات لرستان، فروش البسه محلی و عکس با لباس و روسری محلی دایر می شود. ضمن اینکه بخشی از این جشن نیز به نمایش و فروش گلونی می پردازد.
این جشن هر سال عصر روز ۲۶ اردیبهشت در محل باغ تاریخی گلستان نزدیک قلعه فلک الافلاک برگزار می شود و به این ترتیب دختران و زنان لر با سر کردن این پوشش سنتی و بومی نام و یاد این اثر ارزشمند را زنده نگه دارند.
گلونی چیست؟
گلونی پوششی چند هزار ساله است که در منطقه زاگرس و به ویژه در میان اقوام لک و لر استفاده می‌شود. گُلوَنی یا «گُل وَنی» در گویش لری به‌گونه‌ای از سربند یا روسری چهارگوش که معمولاً از جنس ابریشم با نقش‌های سنتی است گفته می‌شود.
روسری گلونی معمولا پارچه‌ای ابریشمی است که روی آن بته جقه و نقوش اسلیمی چاپ شده و در شناخته شده‌ترین شکل آن این نقوش با رنگ‌های سفید، قرمز و سبز بر زمینه مشکی نقش بسته است و به عنوان سربند استفاده می‌شود.
در واقع گلونی نوعی روسری محلی است که زنان لر به طرز خاصی به سر می‌کنند و بخشی از پوشش سنتی زنان و مردان لرستان است. این سربند درگذشته در لباس مردان هم به کار می‌رفت و به‌طور کلی سربند و دستار از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان منطقه ایران استفاده می‌شد.
گلونی سربندی برای زنان و مردان
مردان هم از گلونی روی «شو کلاو» یا کلاه سنتی خود استفاده می‌کنند. این سربند در گذشته در لباس مردان هم به کار می‌رفت و به طور کلی گفته می‌شود که سربند و دستار «پوششی با سه هزار سال قدمت» است و از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان ایران‌زمین استفاده می‌شد.
گلونی بسته به رسوم هر طایفه و یا مراسمی که برپاست به انواع مختلفی روی سر بسته می‌شود.
ریشه کلمه گلونی
گلونی نوعی سربند است که از واژه «گلبندی» با تبدیل حرف «ب» به «و» و حذف حرف «د» گرفته شده‌است و به نوعی پارچه ابریشمی رنگین اطلاق می‌شود.
این سربند جذاب قدمتی ۳هزار ساله دارد و ریشه آن به زنان قوم کاسیت که اجداد قوم لر هستند، می رسد.
تاریخچه گلونی
در کتاب رنسانس در پوشش‌های ایرانی از دیرباز تا کنون، نوشته «هما برازنده» کار در بخش پوشش سنتی بانوان عشایری لرستان به گلونی اشاره شده است در این کتاب در قسمتی با عنوان «تره و گلونی» آمده است: «تره پارچه ابریشمی مخصوص است که زنان لر به سر می‌بندند و به لری آن را (ساوه) می‌گویند، تره را در حالت عادی می‌بندند و برای شرکت در مراسم جشن و سرور نوعی از آن را به نام (گل ونی) که رنگین است روی تره می‌بندند.»
«دیاکونوف» روسی در کتاب «تاریخ ماد» ، پوشش ایرانی را توصیف می‌کند و سربند را در مورد زن و مرد ایرانی ، هر دو به کار می‌برد. وجود دستاری یا سربندی به دور سر در نقش برجسته‌های تاریخی تائید می‌شود. در دوران میلادی و حتی پیش از مادها هم زنان و هم مردان دستار یا همان سربند بر سردارند. در سالنامه‌های آشوریان نیز می‌بینیم که این دستار هم بر سر زنان و هم بر سر مردان وجود دارد و در توصیف اقوام زاگرس، آشوریان، عیلامی‌ها و مادها از این سربند یاد می‌شود و در میان نقش برجسته‌های به‌جامانده این سربند به‌وضوح دیده می‌شود.
گلونی میراث ماندگار قوم لر
این روسری یا سربند چهارگوش که نماد حجاب و عزت زنان قوم لر است، از نوعی پارچه هندی و از جنس ابریشم است که با نقش و نگاری زیبا و ظریف و در رنگ‌های متنوع و نشاط آور سهم بزرگی در قدمت زیبا شناسی حجاب، دربین زنان لر دارد، این نقوش زیبا بیانگر سادگی و در عین حال زیباشناختی است که سنت و اصالت قوم لر درآن موج میزند.
در لرستان کتیبه‌های به‌دست آمده است که تصاویر مرد و زن را با سربند و دستار نشان می‌دهد و بیشتر مورخان در توصیف‌هایشان از پوشش اقوام ایرانی به این دستار یا همان سربند اشاره واضح و مشخص داشته‌اند.
گلونی در مراسم‌های مختلف با روش‌های متفاوت و در رنگ‌های متنوع مورد استفاده قرار می گیرد، به عنوان نمونه در مراسم جشن و سرور با رنگ و طرح‌های شاد و با دنباله‌ای از پشت بلند، و در مراسم عزا و غم با رنگ‌های تیره و بصورت پشت کوتاه بسته می‌شود.
اهدای گلونی به گردشگران در قلعه تاریخی فلک الافلاک لرستان
مسئولین اداره میراث فرهنگی خرم آباد در ایام نوروز 1402 به گردش گران بی حجاب قلعه تاریخی فلک الافلاک گلونی هدیه دادند.
تصاویر این روش زیبای امر به معروف و نهی از منکر در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها بسیار دیده شد.
راهنمای خرید گلونی
به راحتی می توانید انواع روسری محلی از جمله سربند گلونی را از فروشگاه اینترنتی کاشانه سفارش بدهید و زود درب منزل تحویل بگیرید. فروشگاه کاشانه یک فروشگاه اینترنتی است که چندین سال است به طور تخصصی در زمینه شال و روسری فعالیت می کند.
فروشگاه کاشانه یک فروشگاه تخصصی شال و روسری است که از سال 1396 فعالیت خود را آغاز کرده است. ما در فروشگاه کاشانه تمرکزمان را فقط روی شال و روسری گذاشته ایم. به این ترتیب شما می توانید تنوعی بی نظیر از هر جنس و رنگ شال که بخواهید در فروشگاه کاشانه بیابید. ادعا می کنیم قیمت های فروشگاه کاشانه پایین ترین قیمت های بازار شال و روسری است. همچنین کلیه فروش ها به صورت روزانه با پست پیشتاز برای مشتریان عزیز در سراسر ایران ارسال می شود. پس اگر قصد خرید شال یا خرید روسری جدید دارید دیدن بخش های مختلف فروشگاه کاشانه خالی از لطف نیست. فروشگاه کاشانه در شهر کاشان قرار دارد یعنی تقریبا در وسط نقشه ایران. در نتیجه از هر جای ایران که باشید 2 تا 4 روز کاری طول می کشد تا بسته تان به دست تان برسد.
